Normy ochrony przed łukiem elektrycznym

W większości krajów istnieją przepisy, które stwierdzają, że jeśli istnieją zagrożenia zdrowia i bezpieczeństwa, których nie można kontrolować na inne sposoby, należy stosować środki ochrony indywidualnej. Chociaż przepisy prawne zapewniają wskazówki dotyczące procedur bezpieczeństwa elektrycznego, w każdym środowisku pracy występują różne zagrożenia i w efekcie wymagania co do stosowanych ŚOI mogą się różnić. Aby zapewnić bezpieczeństwo elektryczne w miejscu pracy, powinna być wymagana specyfikacja dla każdego scenariusza pracy. Przykładowo zwykła odzież robocza nie będzie wystarczająca podczas wykonywania prac elektrycznych, w których występuje ryzyko narażenia na skutki wystąpienia łuku elektrycznego. Poniżej znajduje się krótkie podsumowanie wymogów prawnych w dwóch głównych regionach, w których stosowane są normy dotyczące ochrony przed działaniem łuku elektrycznego.

W Stanach Zjednoczonych najważniejszą regulacją rządową jest Ustawa o bezpieczeństwie i higienie pracy z 1970 r., która znajduje się w tytule 29 US Code, rozdziale 15 (Bezpieczeństwo i higiena pracy) i która nakłada na pracowników i pracodawców ogólny obowiązek jej przestrzegania. Dodatkowo ustawa OSHA 29 CFR 1910.132 (Ogólne wymagania dot. ŚOI) nakłada ogólny obowiązek, aby w sytuacji zagrożenia zdrowia pracodawcy zapewniali pracownikom odpowiednie szkolenia i ŚOI.

W Europie przepisy dotyczące ŚOI podzielone są na dwie części. Pierwsza wyznacza obowiązki pracodawcy i pracownika, a druga dotyczy marketingu ŚOI w UE.

Europejskie dyrektywy dotyczące użytkowników ŚOI (89/656) oraz odpowiednie krajowe przepisy dot. ŚOI (np. przepisy pracy dot. środków ochrony indywidualnej z 2002 r. w Wielkiej Brytanii) wymagają, aby zawsze, gdy występują zagrożenia zdrowia i bezpieczeństwa, których nie można kontrolować w inny sposób, stosowane były ŚOI. Odpowiedzialność za dostarczenie takich środków spada na pracodawcę lub samozatrudnionego pracownika.

Regulacje prawne dot. ŚOI wymagają także, aby ŚOI były:

• prawidłowo sprawdzone przed użyciem w celu sprawdzenia, czy są odpowiednie do danego zadania;
• prawidłowo konserwowane i przechowywane;
• dostarczane wraz z instrukcjami bezpiecznego korzystania z nich;
• prawidłowo stosowane przez pracowników.

Ponadto wszystkie zakupione ŚOI muszą mieć oznaczenie CE (zob. Rys. 1). Oznaczenie CE wskazuje, że ŚOI spełniają stosowne wymagania dotyczące zdrowia i bezpieczeństwa określone przepisami prawnymi dot. ŚOI (obowiązującą dyrektywę 89/686 wprowadzoną przed 20 kwietnia 2019 r. lub regulację 2016/425 po 21 kwietnia 2018 r.). W przypadku środków ochrony indywidualnej kategorii II oraz III oznaczenia CE wskazują także, że ŚOI zostały sprawdzone i certyfikowane przez zewnętrzny podmiot notyfikowany.

Stosowne normy dla odzieży ochronnej chroniącej przed skutkami łuku elektrycznego

Są dwa najważniejsze zestawy norm, które mogą być stosowane do zapewnienia, że odzież chroniąca przed działaniem łuku elektrycznego jest zgodna z wymogami prawnymi: są to normy ASTM oraz IEC

Uwaga 1: Wartości współczynnika poziomu bezpieczeństwa odzieży względem łuku – ATPV, EBT//EBT50 i przyszła ELIM, określone podczas metody otwartego łuku elektrycznego, pozwalają na dobre rozróżnienie skuteczności ochrony przed skutkami termicznego działania łuku elektrycznego różnych materiałów i odzieży. Dzięki temu można dokładnie dopasować odzież ochronną do poziomu ochrony ustalonej i wymaganej po przeprowadzeniu oceny ryzyka (IEEE1584).

Uwaga 2: Metody badania w komorze pobierczej grupują różne materiały i odzież w dwie klasy skuteczności ochrony przed skutkami termicznymi łuku elektrycznego. Jest wiele sytuacji, w których odzież ochronna klasy 2 nie zapewnia dostatecznej ochrony przed łukiem elektrycznym podczas prac na znajdującym się pod napięciem sprzęcie elektrycznym lub w jego pobliżu. Ponadto powszechnie stosowana procedura oceny ryzyka (IEEE 1584) nie może być wiązana z dwoma klasami skuteczności ochrony przed termicznymi skutkami łuku elektrycznego.

Częstym błędem jest twierdzenie, że użyte razem dwa materiały lub odzież klasy 1 dają klasę 2 ochrony. W wielu przypadkach klasa 1 + klasa 2 ≠ klasie 2. Poza tym, nie istnieje materiał ani odzież klasy 3.

Uwaga 3: Materiały czy odzież tej samej klasy ochrony przed łukiem nie zawsze oferują ten sam poziom ochrony przed termicznymi skutkami łuku elektrycznego. Dwa różne materiały mogą mieć klasę 2 ochrony przed łukiem, ale jeden z nich może mieć wyższy współczynnik poziomu bezpieczeństwa odzieży względem łuku (ATPV lub EBT50). Metoda badania w komorze pobierczej nie pozwala na pełne rozróżnienie skuteczności ochrony przed skutkami termicznego działania łuku elektrycznego różnych materiałów lub odzieży.

Uwaga 4: W przypadku większości materiałów i odzieży wartości ATPV i EBT obliczone metodą ASTM F1959/F1959M oraz wartości ATPV i EBT50 obliczone metodą IEC 61482-1-1 mogą być uważane za identyczne w zakresie nieodłącznej niepewności co do wyników metody badania.